Op IJburg woon je midden in de natuur

Er vliegen tientallen vleermuizen boven de IJburgbaai,’ vertelt Tienke Springer, stadsecoloog bij gemeente Amsterdam. ‘En daar mogen we blij mee zijn, want ze lusten heel graag muggen!’De afgelopen jaren adviseert Tienke als stadsecoloog over natuur in en rondom de IJburgbaai. Ze vertelt over de balans tussen de vleermuizen, vogels en insecten. En hoe de huidige en toekomstige buurtbewoners bij kunnen dragen aan een gezonde natuur.

Om bij het begin te beginnen. Wat voor planten en dieren zijn er te vinden in de IJburgbaai?

Er zijn grote aantallen overwinterende watervogels, zoals meerkoeten. Die kan je vinden bij de Bert Haanstrakade, ten Noordoosten van IJburg I, waar we mosselbanken hebben aangelegd. De mosselen dienen als voedsel voor de vogels en en tegelijkertijd zuiveren de mosselen het water, waardoor de waterkwaliteit beter wordt. Ook zijn er veel vleermuizen te vinden. Die trekken in de nacht met tientallen tegelijk over het binnenwater op Strandeiland om muggen te vangen. Een vleermuis eet ruim 1000 insecten per nacht, dus je kan je voorstellen wat er met de muggenpopulatie zou gebeuren als die vleermuizen er niet zouden zijn.

Waarom is het binnenwater op Strandeiland zo geliefd bij vleermuizen?

Water trekt insecten aan, en die trekken weer vleermuizen aan. Vleermuizen hebben donkere routes nodig. Op Strandeiland is het nu natuurlijk ’s nachts nog heel donker. In de toekomst willen we hier ook rekening mee houden en het binnenwater en vooral de randen rondom Strandeiland ook zo donker mogelijk houden. Daarnaast willen we zachte oevers creëren met riet en beplanting. Dat trekt insecten aan, waardoor er genoeg voedsel voor de vleermuizen is. Ook voor de levencyclus van insecten zelf zijn zachte oevers nodig, bijvoorbeeld voor de libellelarve. Die leeft een aantal jaren in het water en kruipt dan via een rietstengel omhoog om dan weg te vliegen als libelle.

Wat kunnen bewoners doen om bij te dragen aan een gezonde natuur?

Het is belangrijk om de natuur niet te verstoren. En op IJburg woon je midden in de natuur. Als je de IJburgbaai op gaat om te zwemmen of suppen, zwem dan niet door een groep vogels heen. Laat je hond alleen loslopen en zwemmen bij de daarvoor aangewezen gebieden. Ook is het belangrijk dat er geen afval in het water terecht komt. Door microplastics raken de darmen van vogels en andere dieren verstopt, waardoor ze minder goed voedingsstoffen op kunnen nemen. En het is belangrijk om wilde dieren niet te voeren. Als je brood in het water gooit komen daar bijvoorbeeld weer ratten en andere diersoorten op af die hier de balans van het ecosysteem kunnen verstoren.

Met de komst van Strandeiland en Buiteneiland is een beschutte baai ontstaan. Heeft dat nog effect op de natuur?

De dynamiek op en onder water verandert. We monitoren nu bijvoorbeeld of de mosselbanken, doordat er een minder sterkte waterstroming is onder water, niet bedekt raken met slib. Omdat het water luwer is verwachten we ook dat het gebied populairder wordt bij vogels en vleermuizen.

Maak je je zorgen over het toenemende gebruik van de IJburgbaai door mensen?

Het is goed als mensen zich bewust zijn van de invloed die ze hebben op de natuur. Vogels zien kites van kitesurfers als bedreigend, een soort roofvogels. Ze zijn dan continue alert, voelen zich onveilig en trekken dan weg. Een goed voorbeeld hoe we natuur en waterrecreatie samen kunnen laten gaan is door zonering, zoals het plan is bij Buiteneiland. Aan de westkant ligt de focus op recreatie in de natuur en aan de oostkant is volop ruimte voor planten en dieren. Zo is er plaats voor iedereen.Maar ik zie vooral ook kansen. Door natuur dichtbij bewoners te brengen, hoop ik dat er veel enthousiasme en betrokkenheid ontstaat, zodat we samen werken aan ‘IJburg, te gast in de natuur!’.